Tới dự buổi lễ có các đồng chí: Phạm Quang Nghị, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội; Ngô Thị Thanh Hằng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội; Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội; Nguyễn Văn Phong, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội; Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Triệu Tiến Hùng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương; Chử Xuân Dũng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội.
Ngày 18/01/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 93/QĐ-TTg xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt cho 5 di tích trên cả nước, trong đó có Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật “Thăng Long tứ trấn," gồm đền Bạch Mã (quận Hoàn Kiếm), đền Voi Phục, đền Quán Thánh (quận Ba Đình) và đền Kim Liên (quận Đống Đa), thành phố Hà Nội.
“Thăng Long Tứ trấn” gắn với việc ra đời của Kinh đô Thăng Long thời Lý, là nơi thờ bốn vị thần trấn giữ bốn phương huyết mạch, ngày đêm bảo vệ cho Kinh thành Thăng Long xưa và Thủ đô Hà Nội ngày nay luôn được yên bình. Đó là đền Bạch Mã trấn ở phía Đông, thờ thần Long Đỗ; đền Voi Phục trấn ở phía Tây, thờ thần Linh Lang Đại Vương; đền Kim Liên trấn ở phía Nam, thờ thần Cao Sơn Đại Vương và đền Quán Thánh trấn ở phía Bắc, thờ thần Huyền Thiên Trấn Vũ.
Đền Bạch Mã được xây dựng ở huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, nay là số 76 phố Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm. Đền thờ thần Long Đỗ - vị thần bảo hộ Kinh thành Thăng Long, trấn giữ phía Đông (Thành hoàng Hà Nội).
Các đại biểu dự buổi lễ
Sách “Việt điện u linh tập” ghi lại, đền được lập từ thời Cao Biên đắp thành Đại La. Đến khi vua Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long (năm 1010), thần lại giúp vua dựng thành sau nhiều lần thất bại, được phong là Thành hoàng Thăng Long. Các triều sau đều theo đó, phong Thần là Quảng Lợi Bạch Mã tối linh thượng đẳng thần. Trải qua hơn một nghìn năm, ngôi đền dù đã được trùng tu nhiều lần, nhưng vẫn giữ được cảnh quan uy nghiêm và những dấu tích cổ hiếm thấy, cùng nhiều hiện vật quý có giá trị lịch sử to lớn.
Hiện nay, đền Bạch Mã là nơi ghi dấu lại nét đặc trưng của phong cách kiến trúc thời nhà Nguyễn với quy mô kiến trúc khá lớn, quay theo hướng Nam, được bố trí hài hòa với nghi môn, phương đình, đại bái, cung cấm, thiêu hương, nhà hội đồng ở phía sau đền. Nơi đây còn lưu giữ nhiều hiện vật quý có giá trị lịch sử lớn như: bia văn ghi lại những điển tích, thần thoại xây dựng đền và nghi lễ cúng thần, các lần tôn tạo trong hơn 1000 năm qua. Ngoài ra, trong đền còn có sắc phong, hương án, độc bình, đôi phổng, chuông đồng hay kiệu rước...
Lễ hội đền Bạch Mã được tổ chức vào ngày 12 và 13 tháng Hai âm lịch hằng năm, là sự dung hòa giữa văn hóa tín ngưỡng dân gian và nghi thức cúng cung đình, tạo nên nét đặc sắc riêng biệt.
Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long khẳng định, đền Bạch Mã có lịch sử hơn một nghìn năm, là trấn đầu tiên trong tứ trấn của kinh thành gắn với truyền thuyết xây La Thành của Cao Biền vào năm 866 và vua Lý Công Uẩn xây thành Thăng Long vào thế kỷ XI. Trải qua các triều đại Lý, Trần, Lê với 52 vị vua định đô tại Thăng Long, đền Bạch Mã là nơi chứng kiến đầy đủ nhất quá trình hình thành và phát triển của Thăng Long xưa và Thủ đô Hà Nội ngày nay. Trải qua bao biến thiên của lịch sử, ngôi đền Bạch Mã luôn được cộng đồng dân cư gìn giữ, tu sửa và thờ phụng.
Di tích đền Bạch Mã cùng với các di tích khác trong tứ trấn Thăng Long được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt một lần nữa khẳng định giá trị lịch sử, tín ngưỡng tiêu biểu của quần thể di tích này tại Thủ đô Hà Nội.
Theo Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long, trong những năm qua, quận Hoàn Kiếm đã tập trung dành nguồn lực, huy động các nguồn lực xã hội để phát huy các di sản phi vật thể, khôi phục các phố nghề, tổ chức các lễ hội truyền thống trong khu phố cổ và khu vực hồ Hoàn Kiếm nhằm mục tiêu gìn giữ các giá trị văn hóa, đời sống tinh thần của người dân gắn với phát triển kinh tế, trọng tâm là phát triển du lịch.
“Với sự quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ sát sao từ Trung ương, thành phố và các chuyên gia, nhà khoa học, quận Hoàn Kiếm xác định sẽ tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản trên địa bàn; tiếp tục tập trung đầu tư và kêu gọi các nguồn lực xã hội cho bảo tồn các di sản văn hóa để Hoàn Kiếm là điểm đến không thể thiếu đối với du khách trong nước và quốc tế; để thành phố Hà Nội trở thành trung tâm văn hóa, là trung tâm sáng tạo của khu vực Đông Nam Á”, ông Phạm Tuấn Long nhấn mạnh.
