Đổi mới cả tư duy và thực tiễn
Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết: sau 5 năm triển khai thực hiện Đề án số 04-ĐA/TU ngày 19/10/2012 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, hoạt động của HĐND thành phố, quận, huyện, thị xã thực sự đã có bước chuyển biến lớn về chất lượng, hoạt động ngày càng dân chủ, thực chất, hiệu quả, có nhiều đổi mới cả trong tư duy và thực tiễn hành động. Trong đó, rõ nét nhất là trong việc quyết định các vấn đề quan trọng về kinh tế - xã hội, ngân sách, quy hoạch ngành, lĩnh vực của địa phương; trong tổ chức hoạt động giám sát, chất vấn, trả lời chất vấn, tiếp công dân, đôn đốc giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo... góp phần thể chế hóa kịp thời, đúng đắn đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý điều hành của chính quyền các cấp.
Bám sát thực tiễn cho thấy, giai đoạn 2012 - 2016, hoạt động hiệu quả của HĐND các cấp thành phố Hà Nội chính là từ sự quan tâm của các cấp ủy trong bố trí cán bộ. Trong đó, cấp thành phố, mỗi ban HĐND được bổ sung một đồng chí phó trưởng ban chuyên trách (từ nguồn ủy viên chuyên trách), nâng tổng số lãnh đạo chuyên trách của các ban HĐND lên 9 đồng chí. Như vậy mỗi ban HĐND có 3 lãnh đạo ban chuyên trách, đạt tỷ lệ 11,7%. Còn ở cấp huyện, 12/30 quận, huyện, thị xã bố trí lãnh đạo ban HĐND hoạt động chuyên trách, trên cơ sở sắp xếp lại cơ cấu cán bộ hiện có, không tăng biên chế; cấp xã có 218/584 xã, phường, thị trấn có chủ tịch HĐND chuyên trách (chiếm 37%), 568/584 phó chủ tịch HĐND chuyên trách (chiếm 97%). Tiếp tục thực hiện Đề án số 04-ĐA/TU ngày 19/10/2012 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội và những quy định cụ thể của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, nhiệm kỳ 2016 - 2021, số đại biểu HĐND từ thành phố đến cơ sở chuyên trách tăng hơn so với nhiệm kỳ trước.
Quận Tây Hồ và huyện Gia Lâm đã triển khai thực hiện nghiêm túc Đề án số 04-ĐA/TU của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, sắp xếp bộ máy tinh gọn, bảo đảm cơ cấu. Hiện tại, trưởng các ban HĐND quận, huyện đều tham gia cấp ủy; phó các ban HĐND đều hoạt động chuyên trách. Đặc biệt, huyện Gia Lâm có 14 chủ tịch HĐND xã, thị trấn hoạt động chuyên trách. Chủ tịch HĐND huyện Gia Lâm Nguyễn Huy Việt và Chủ tịch HĐND quận Tây Hồ Nguyễn Văn Thắng đều nhận định, từ việc quan tâm, bố trí, sắp xếp cán bộ, hoạt động của HĐND các cấp thành phố đã có nhiều cải tiến, đổi mới, theo hướng đi vào thực chất, giám sát, khảo sát, ban hành nghị quyết sát thực tiễn và đi vào cuộc sống, được nhân dân đồng tình, hưởng ứng.
Tiếp tục phát huy thế mạnh của Đề án
Mới đây, Thường trực HĐND thành phố Hà Nội đã làm việc với một số HĐND các quận, huyện về việc thực hiện Đề án số 04-ĐA/TU của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, nhằm để đánh giá, tổng kết quá trình thực hiện Đề án. Nhìn chung, đa số HĐND các địa phương đều đánh giá cao, ghi nhận chất lượng hoạt động của HĐND các cấp nâng lên rõ rệt kể từ khi có Đề án. Tuy nhiên, một số địa phương cũng thẳng thắn nhìn nhận, chất lượng một số kỳ họp HĐND cấp quận, phường chưa được đổi mới và nâng cao; chưa xây dựng được nhiều nghị quyết chuyên đề, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn còn hạn chế. Đáng lưu ý, chất lượng giám sát của HĐND cấp quận, huyện, xã trên một số lĩnh vực chưa thật sự hiệu quả, hoạt động tái giám sát chưa nhiều... Ngoài ra, số lượng cán bộ, chuyên viên văn phòng tham mưu giúp việc cho HĐND còn thiếu, chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu công việc. Nguyên nhân do một số cấp ủy cơ sở chưa thật sự quan tâm trong việc triển khai quán triệt và thực hiện các nội dung Đề án số 04-ĐA/TU của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội; thường trực HĐND một số xã, phường, thị trấn chưa chủ động trong đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND, thiếu quan tâm đến công tác bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng hoạt động cho đại biểu HĐND nên kết quả hoạt động còn hạn chế.
Với tinh thần tiếp tục đổi mới hoạt động của HĐND các cấp, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Thị Bích Ngọc nhấn mạnh, qua tổng kết, đánh giá thực hiện Đề án 04/ĐA-TU của Ban Thường vụ Thành ủy trong nhiệm kỳ 2011 - 2016, cùng với thực tế sau 1 năm triển khai thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương cho thấy cần tiếp tục nâng cao hiệu quả và chất lượng hoạt động của cơ quan dân cử, đại biểu dân cử... Do vậy, rất cần thiết tiếp tục có Chỉ thị của Thành ủy về hoạt động của HĐND, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, tạo điều kiện cho HĐND các cấp hoạt động đúng Luật và phù hợp với đặc thù của Thủ đô.
Theo đó, ngoài tham mưu với Thành ủy về cơ cấu tổ chức của HĐND các cấp và bộ máy văn phòng giúp việc HĐND phù hợp với Luật... Đảng Đoàn HĐND thành phố sẽ đề xuất với Thành ủy các giải pháp để tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp. Tiêu biểu như: tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng hoạt động cho đại biểu HĐND các cấp; tổ chức các hội nghị chuyên đề; nâng cao chất lượng kỳ họp HĐND các cấp; nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát của HĐND theo Luật giám sát; quy định rõ hơn về trách nhiệm của đại biểu dân cử trong hoạt động tiếp công dân, tiếp nhận, chuyển đơn, đôn đốc theo dõi việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của công dân….
Nhiệm kỳ 2016 - 2021, Đảng Đoàn HĐND thành phố đã đề xuất và được Ban Thường vụ Thành ủy nhất trí chủ trương tăng số lượng đại biểu chuyên trách tại cơ quan HĐND thành phố từ 14% (nhiệm kỳ 2011 - 2016) lên 20% nhiệm kỳ (2016 - 2021). Đến nay, số đại biểu chuyên trách HĐND thành phố là 17 người, đạt tỷ lệ 17,3%. Cũng theo thống kê, cấp huyện, có 2/30 chủ tịch HĐND chuyên trách, 60/60 phó chủ tịch chuyên trách, 23/60 trưởng ban chuyên trách, 55/60 phó trưởng ban chuyên trách; cấp xã, có 126 chủ tịch chuyên trách, 557 phó chủ tịch chuyên trách, 13 trưởng ban chuyên trách, 35 phó trưởng ban chuyên trách.